Kolejne wersje czujnika - co należy zmienić, poprawić, dodać ?!

Zaczęty przez Szopler, 19 Październik 2011, 21:02

Szopler

Ponieważ powoli przymierzamy się do zaprojektowania nowego i z założenia lepszego hardware naszej czujki, proszę o wpisywanie Waszych pomysłów i uwag.
Co możemy zmienić, ulepszyć, dodać... ?!


Lista pomysłów:

  • dodanie odbiornika GPS
  • wymiana przetwornicy na sprawiającą mniej problemów i bezpieczną dla End User'a - zalana żywicą i z ograniczeniem prądu do wartości bezpiecznej
  • buzzer sterowany bezpośrednio z układu formowania impulsów (µP tylko on-off, ale co wtedy z ew. alarmem przy przekroczeniu normalnej mocy dawki? Samo pikanie zaalarmuje...)
  • dodanie pamięci RAM z podtrzymaniem lub EEPROM lub karty pamięci (MMC, SD, SDHC)
  • regulacja jasności podświetlenia LCD z poziomu µP (oprogramowania - PWM)
  • wymiana LCD na inny (lepiej widoczny w dzień) / mniejszy / specjalizowany ;)
  • obudowa
  • gniazdo / uchwyty na tubę (bezpieczniki fi6 x ...)
  • zasilanie z baterii / akumulatora z opcją ładowania z USB
  • klawiatura do obsługi czujnika w wersji standalone
  • gniazdo mini USB
  • SMD - ale z założenia to miał być zestaw do samodzielnego montażu a nie gotowe urządzenie... chyba, że producenci Terry i innych dorobią gniazdo USB* i obniżą cenę 10x (nierealne)
  • zmiana procesora na większy (głównie pamięć programu)
  • LCD na taśmie (swoboda montażu w obudowie)
  • modułowość
  • zmiana sposobu pomiaru (czas między impulsami)
  • ...

* - poszukajcie urządzenia GammaScout - ma USB, klawiaturę - jaka cena?


ksysju

#2
Hi
>regulacja intensywności podświetlenia?
a nie masz prostokącika ze śrubką ? 8)

To bardziej kontrast niż jasność - dioda świeci tak samo cały czas...
ksysju

Troll81

jak dla mnie to można przylutować takie łapki do czujnika żeby tubę tylko w niego włożyć....

gaballus

#4
 :) Widzę że część pomysłów które mam już padła, więc może dopisze co tam jeszcze mi wpadło do głowy, ewentualnie coś dorzucę do już zapisanych pomysłów.

"wymiana przetwornicy na sprawiającą mniej problemów i bezpieczną dla End User'a"
Tak tutaj coś trzeba będzie zadziałać, bezpieczna to ona nigdy nie będzie bo zawsze będzie generować  spore napięcie, ale można powalczyć o sprawność i wyrzucenie transformatora który trzeba specjalnie zamawiać

Nie napięcie jest problemem... wyprowadzeń od tuby spokojnie mogę dotknąć i nic nie poczuję - 10 MOhm oporu ogranicza prąd tak bardzo... można to zintegrować i zalać żywicą wtedy nikogo nie popieści chyba że wystąpi awaria. Na pewno będzie dużo bezpieczniej niż teraz co nam już wytknięto na forum projektu - user z USA.

"dodanie pamięci RAM z podtrzymaniem / EEPROM lub karty pamięci (MMC, SD)"
Tak, tak tez o tym myślałem, myślę że karty będą nie głupie :)

"regulacja jasności podświetlenia LCD z poziomu µP (oprogramowania)"
Zdecydowanie przydała by się możliwość zarządzania czujką "autonomicznie", widziałem że w v1 był jakiś przycisk, powinien wrócić i to może nie jeden.

"wymiana LCD na inny (lepiej widoczny w dzień) / mniejszy ;)"
He he tez o tym pomyślałem np: http://www.kamami.pl/index.php?ukey=product&productID=179181
(można dostać je taniej ale nie podawałem linka z alle bo się zdezaktualizuje po czasie.

"gniazdo / uchwyty na tubę (bezpieczniki 6 x ...)"
Dokładnie tuba wkładana w złącza na płytce i mamy kompaktowe urządzonko


Teraz co jeszcze nie padło:

-zasilanie z baterii/akumulatora (może od jakiegoś telefony komórkowego) może udało by się zrobić taka mini Terę, gdyby udało się osiągnąć sensowny czas działania na baterii. może ładowanie akumulatora po podłączeniu do USB.
-Jak już pisałem przyciski do "sterowania" czujką.
-zagospodarowanie wyświetlacza: myślę że z napisem Radioactiwe@Home trzeba zrobić naklejki na czujnik, a na wyświetlaczu na pewno znajdzie się coś innego do wyświetlenia (jak będzie pamięć to dawki średnie, skumulowane, dane z GPSa itp pomysłów może być sporo)
-gniazdo usb, może podmianka na mini?
-zdecydowanie przeszedłbym na SMD i druk dwuwarstwowy, przekonałem się jakiś czas temu ze nie ma co się bać SMD a zalet jest wiele, zresztą tutaj niektóre elementy przetwornicy zostaną raczej i tak w THT.
-być może zmiana procesora na jakąś ATMEGĘ, nie wiem ile zajmuje w tej chwili program, ale pomysłów jest wiele i żeby później procek nie okazał się wąskim gardłem.

Ze swej strony deklaruje pomoc w sprawach hardwarowych, począwszy od testów nowych rozwiązań, poprzez projekt płytki, na montażu skończywszy.

kotfryc

Prozaiczna rzecz, jeśli użytkownicy sami będą działać dalej z obudowami to przyciski i wyświetlacz powinny być połączone z układem za pośrednictwem taśmy - da to większą swobodę w doborze obudowy.

krzyszp

#6
Ponieważ wszystkie Wasze sugestie będą zawarte prawdopodobnie w v16 (raczej V66), to pozwolę sobie skrócić trochę listę na modyfikacje najpotrzebniejsze z mojego punktu widzenia:

1. Moduł GPS (ew. z GSM).
2. Zasilanie bateryjne (umożliwi też uruchomienie czujki na tabletach/telefonach) + włącznik.
3. Zmiana procka ze względu na wymogi pamięciowe.
4. Pamięć na przechowywanie pomiarów.
6. Przetwornica.
7. Obudowa.

To IMHO najważniejsze zmiany...


Należę do drużyny BOINC@Poland
Moja wizytówka

Svistak


Niewiele jest na świecie miejsc ciszy i spokoju

www.pripyat.com

kotfryc

#8
Cytat
buzzer sterowany bezpośrednio z układu formowania impulsów (µP tylko on-off, ale co wtedy z ew. alarmem przy przekroczeniu normalnej mocy dawki? Samo pikanie zaalarmuje...)
Alarm można to dość łatwo zrobić na jakimś komparatorze albo ne555, alarm nie musi się włączać z dokładnością do 0,1%, wystarczy nawet 20%, byleby użytkownik wiedział że coś się dzieje i spojrzał na wyświetlacz... i bym zrobił wtedy fizyczny przełącznik między buzzerem a czerwonym ledem, bo inaczej Svistak oskarży Cię Szopler o ciężki uraz psychiczny po kolejnym pobycie w zonie.

Ograniczmy się nieco bo niedługo czujnik do projektu będzie droższy i bardziej zaawansowany od Terry w której w sumie buzzer można wyłączyć, ale po przekroczeniu ustawionego progu i tak się włączy i zaalarmuje użytkownika o podwyższonym promieniowaniu - prawda Svistak?

Troll81

Pudełko. Znaleźć takie które będzie pasować tak by były w nim dwa porty jedno na USB a drugie na tubę. Ja już chyba znalazłem idealne opakowanie na tubę :D jak coś to mogę się podjąć produkcji.

TJM

W pierwszej kolejności trzeba pozbyć się tej przetwornicy na archaicznym układzie, bo jest źródłem wielu problemów.
Problem z zamianą polega na tym, że niełatwo znaleźć inny który zadziała stabilnie od 4,5V, najlepiej z wbudowanym soft-startem, a przy tym będzie łatwo dostępny w rozsądnej cenie.

W razie jakiejś pilniejszej sprawy - jestem często dostępny na kanale IRC B@P, na forum czasami zapominam zajrzeć lub nie mam czasu.

Troll81


TJM

Chińczyki sprzedają gotowe przetwornice w postaci wpinanego modułu, są wersje 200 i 300V więc nic nie stałoby na przeszkodzie zrobić i 400.
Problem w tym, że  z tego co widziałem w detalu taka przetwornica kosztuje kilkadziesiąt dolców.
W hurcie musi być taniej ale nic mi o cenie nie wiadomo - jedną dostałem od znajomego który ma firmę "produkującą" elektronikę (wkładają chińskie układy do pudełek), dostał w ofercie razem z innymi samplami. Same półprzewodniki z tej płytki w sklepie kosztują 25-30zł więc za dużo.

W razie jakiejś pilniejszej sprawy - jestem często dostępny na kanale IRC B@P, na forum czasami zapominam zajrzeć lub nie mam czasu.

Troll81


kotfryc

Spoko, spoko... dajcie mi skończyć przetwornicę v3.... mam już plan na v3.1 LOL  ;D  :parrrty: Teamt tego archaicznego układu już nie raz był poruszany na elektrodzie... i albo niska cena, albo jakość... ale dla naszych potrzeb myślę że można spokojnie go dostosować :)

maro86

Możliwość samodzielnej pracy bez lapka (chyba że już jest?) - na wypadek, gdyby ktoś chciał pojechać do Czernobyla bez laptopa,a z własną czujką  :ahoy:

Xeon E5410@2.33GHz SCYTHE NINJA PLUS Rev.B (SCNJ-1100P)
Foxconn P35A-S@P36 2x Kingston HyperX KHX6400D2LL 1GB + 2x2GB Kingston 800Mhz
SAPPHIRE 5770 1GB DDR5 400/900 DVD LG
Corsair CMPSU-450VXEU - 450W Chieftec LBX-02BBB
Seagate Barracuda 7200.11 ST3500320AS 500GB + SAMSUNG HD120IJ 120 GB

Troll81

jest :D upsa pod pachę, podłączyć pod niego hub usb a pod to czujkę :D wazne żeby czujka zapisała gdzies dane. Bo co 30 sekund po notes sięgał nie będę :D

Svistak

Cytat: kotfryc w 19 Październik 2011, 23:57
Cytat
buzzer sterowany bezpośrednio z układu formowania impulsów (µP tylko on-off, ale co wtedy z ew. alarmem przy przekroczeniu normalnej mocy dawki? Samo pikanie zaalarmuje...)
Alarm można to dość łatwo zrobić na jakimś komparatorze albo ne555, alarm nie musi się włączać z dokładnością do 0,1%, wystarczy nawet 20%, byleby użytkownik wiedział że coś się dzieje i spojrzał na wyświetlacz... i bym zrobił wtedy fizyczny przełącznik między buzzerem a czerwonym ledem, bo inaczej Svistak oskarży Cię Szopler o ciężki uraz psychiczny po kolejnym pobycie w zonie.
Ograniczmy się nieco bo niedługo czujnik do projektu będzie droższy i bardziej zaawansowany od Terry w której w sumie buzzer można wyłączyć, ale po przekroczeniu ustawionego progu i tak się włączy i zaalarmuje użytkownika o podwyższonym promieniowaniu - prawda Svistak?

Kotfryc - Svistak "kofa" buzzera :)
Szopler - tak standardowo mam "Terrę" cały czas przy pasku i stąd "pikanie" mam wyłączone - zaś jak wokół mnie jest powyżej 0,3 uSv/h włącza się alarm  :fright:  ...

W Prypeci miałem cały czas włączone "pikanie" - dodatkowy element "nastrojowy" - ale też i przydatna funkcja, bo jak coś "Terra" pikała za dużo, to od razu wiedziałem - "ciekawe miejsce" nam się trafiło  :D  ...

Niewiele jest na świecie miejsc ciszy i spokoju

www.pripyat.com

kotfryc

#18
Jeszcze jedna rzecz mi przyszła do głowy.... wyprowadzić piny i zrobić urządzenie które może być rozbudowywane modułowo. Podstawka taka mniej więcej jak teraz a reszta to by były dodatkowe moduły (pamięć, GPS, zasilanie bateryjne, alarm przy zawyżonym poziomie promieniowania, współpraca ze stacją pogodową-nie wiem czy gdzieś już było itd itd). Każdy mógłby sam sobie złożyć czujkę która mu odpowiada-adekwatnie do jego potrzeb (mobilna/stacjonarna) i zasobności portfela... i mógłby ewentualnie rozbudować w przyszłości (jak boincowe kompy haha)...  :)  Na modułach Fundacja by mogła narzucić większą marżę...
Łatwiej też będzie się pracowało nad modułami w sensie osobnych urządzeń niż nad kompletnym skomplikowanym urządzeniem. Jak jeden moduł będzie sprawiał problemy to nie będzie trzeba blokować produkcji i wysyłki całego urządzenia - projekt nadal będzie się rozwijał pomimo że coś utknęło. Każdy moduł mógłby dostać swój osobny temat na forum i by się rozwijał w zależności od zainteresowania.

Troll81


krzyszp

Pytanie tylko, kto napisze soft na tak rozbudowane urządzenie mające możliwość podłączenia różnej konfiguracji modułów...


Należę do drużyny BOINC@Poland
Moja wizytówka

kotfryc

Cytat: krzyszp w 20 Październik 2011, 11:05
Pytanie tylko, kto napisze soft na tak rozbudowane urządzenie mające możliwość podłączenia różnej konfiguracji modułów...


CytatLista pomysłów:

  • dodanie odbiornika GPS
  • wymiana przetwornicy na sprawiającą mniej problemów i bezpieczną dla End User'a - zalana żywicą i z ograniczeniem prądu do wartości bezpiecznej
  • buzzer sterowany bezpośrednio z układu formowania impulsów (µP tylko on-off, ale co wtedy z ew. alarmem przy przekroczeniu normalnej mocy dawki? Samo pikanie zaalarmuje...)
  • dodanie pamięci RAM z podtrzymaniem lub EEPROM lub karty pamięci (MMC, SD, SDHC)
  • regulacja jasności podświetlenia LCD z poziomu µP (oprogramowania - PWM)
  • wymiana LCD na inny (lepiej widoczny w dzień) / mniejszy / specjalizowany ;)
  • obudowa
  • gniazdo / uchwyty na tubę (bezpieczniki fi6 x ...)
  • zasilanie z baterii / akumulatora z opcją ładowania z USB
  • klawiatura do obsługi czujnika w wersji standalone
  • gniazdo mini USB
  • SMD - ale z założenia to miał być zestaw do samodzielnego montażu a nie gotowe urządzenie... chyba, że producenci Terry i innych dorobią gniazdo USB i obniżą cenę 10x (nierealne)
  • zmiana procesora na większy (głównie pamięć programu)
  • LCD na taśmie (swoboda montażu w obudowie)

Na pomarańczowo dałem moduły które by się nie mogły obyć bez grzebania w sofcie. I nie wiem jak to wygląda w praktyce, ale zastanowiłbym się nad dodatkowym mikrokontrolerem tylko do zarządzania dodatkowymi funkcjami.
Resztę można zrobić właściwie bez softu np przetwornica, zasilanie bateryjne itd...


Troll81


kotfryc

Cytat: Troll81 w 20 Październik 2011, 11:38
ja dodałbym moduł baterii jako osobny :D
Jak dojdą części do przetwornicy, to będzie druga rzecz którą będę robi-przewidziałem to w zamówieniu  ;D ... mam ochotę pojeździć na rowerze z tym sprzętem :)

krzyszp

Cytat: kotfryc w 20 Październik 2011, 11:16
Na pomarańczowo dałem moduły które by się nie mogły obyć bez grzebania w sofcie. I nie wiem jak to wygląda w praktyce, ale zastanowiłbym się nad dodatkowym mikrokontrolerem tylko do zarządzania dodatkowymi funkcjami.
Resztę można zrobić właściwie bez softu np przetwornica, zasilanie bateryjne itd...

No tak nie do końca:
Klawiatura - wymaga oprogramowania...
Regulacja jasności... Też soft
Zresztą, bardziej na myśli miałem sprawę "modułów" - funkcjonowanie softu zależne od obecności poszczególnych modułów znaaacznie komplikuje soft...


Należę do drużyny BOINC@Poland
Moja wizytówka

Svistak

Cytat: kotfryc w 20 Październik 2011, 11:48
Cytat: Troll81 w 20 Październik 2011, 11:38
ja dodałbym moduł baterii jako osobny :D
Jak dojdą części do przetwornicy, to będzie druga rzecz którą będę robi-przewidziałem to w zamówieniu  ;D ... mam ochotę pojeździć na rowerze z tym sprzętem :)
nie na rowerze, ale w aucie już jeździła czujka V1 - w miniony piątek jak jechałem z nauczycielami nad morze - lapek+czujka+mobilny_net leżały sobie za tylną szybą :) ... trasa Szczecin-Rewal (półtorej godziny)...

Niewiele jest na świecie miejsc ciszy i spokoju

www.pripyat.com

Troll81

rowerem chyba troszkę za szybko będzie. NIe wychwycisz źródeł tylko raczej obszary

kotfryc

#27
Klawiatury i regulacji jasności nie zakreśliłem, bo to prawdopodobnie i tak weszłoby w skład podstawowej czujki... - to podstawowa funkcjonalność
Tak czy inaczej robią się 2 trendy wśród użytkowników, jedni postrzegają urządzenie jako stacjonarne - odpalić i zapomnieć. Inni chcę z tym jeździć, biegać itd... (chyba że się mylę). Po co mi GPS jeśli czujka będzie non stop podłączona do kompa stacjonarnego ? zaznaczę gdzie jestem na mapie i finito- nie każcie mi płacić za dodatki których nie będę używał... Z drugiej strony GPS i pamięć może się okazać niezastąpiony jeśli ktoś lubi dużo podróżować itd... Odpowiedzią na taki stan rzeczy było by wprowadzenie budowy na modułach, lub stworzenie 2 wersji czujki - light i full... - czyli pierwsza o podstawowej funkcjonalności. Druga ze wszystkimi bajerami, ale droższa... I niech ludzie sami wybiorą co chcą... (soft w obu może być ten sam ;) )
Dodatkowo załóżmy że takich czujek będę chciał mieć parę (punktomaniactwo) - wystarczy że jedna będzie mobilna, reszta może być stacjonarna... Szkołom np. też by wystarczyła wersja stacjonarna...

Troll81

wg mnie opcja rozbudowania czujki jest lepsza
Ktoś zakupi wersję podstawową. Złapie bakcyla i co? ma kupować nową? lepsze jest modułowe rozwiązanie.

TJM

Łatwo się mówi dodać to czy tamto, ale podzielam tu niepokój krzyszp - obawiam się, że zbyt duża ilość bajerów i stopień skomplikowania układu spowoduje, że następna działająca wersja będzie się rodzić długo i w ogromnych bólach. Zwróćcie uwagę na prostotę obecnego czujnika, prawie bez bajerów a usunięcie wszystkich problemów "trochę" potrwało, przy czym nawet obecna wersja v2 nie jest jeszcze całkowicie wolna od niewielkich zgrzytów.

W razie jakiejś pilniejszej sprawy - jestem często dostępny na kanale IRC B@P, na forum czasami zapominam zajrzeć lub nie mam czasu.

Troll81

batterypack z odpowiednim wyprowadzeniem na USB nie powinien stanowić problemu. $ "paluszki" to każdy w domu znajdzie i chętnie połazi :D

nie wiem natomiast jak będzie wyglądać sprawa z GPS i pamięcią. Natomiast w wersji nowej dodałbym już tubę mocowaną do PCB (najlepiej wkładanej w odpowiednie gniazdo) i ujednolicił rozmiar płytki z długością tuby (STS jest dłuższa niż płytka przez co jest problem z dopasowaniem pudełka). Super by było gdybyśmy mogli zaprojektować i zamówić gotowe podełko :D najlepiej z logiem Radioactive@home :D

Szopler

#31
To była tylko przymiarka... planowałem V3 w tym robić, ale lepiej by się użytkowało w terenie jakby otwór pod wyświetlacz był o 90° obrócony... dlatego szukam dalej odpowiedniej obudowy. Napisy sitodrukiem też można zamówić...

Svistak


Niewiele jest na świecie miejsc ciszy i spokoju

www.pripyat.com

Troll81

piękne..... tylko te śruby wystające....  :respect:

gaballus

#34
Cytat: kotfryc w 20 Październik 2011, 10:31
współpraca ze stacją pogodową-nie wiem czy gdzieś już było itd itd).

W najbliższym czasie (jak tylko zakład wykona mi płytki drukowane) dostawię do czujki moduł z licznikiem na 1wire, Mam w domu sporo urządzeń (w tym moduły pogodowe) zarządzane magistralą 1wire wiec i do czujki postanowiłem dorobić taką możliwość. Wydaje mi się to prostsze i pewniejsze niż pobieranie danych wysłanych już przez czujkę i ponowne ich obrabianie, a taką możliwość brałem pod uwagę na początku.  

Cytat: Szopler w 19 Październik 2011, 21:02
  • SMD - ale z założenia to miał być zestaw do samodzielnego montażu a nie gotowe urządzenie... chyba, że producenci Terry i innych dorobią gniazdo USB i obniżą cenę 10x (nierealne)

Może podzielę się doświadczeniem z innego forum, Audiostereo dział DIY (pomijam różne dyskusje na temat voodoo w dżwięku, jak się odfiltruje te tematy to zostanie co nieco rzetelnej wiedzy).
Więc jest tam sporo zamówień płytek czy elementów do różnych projektów, jakiś czas temu zaczęły się pojawiać projekty z elementami SMD, teraz jest ich już chyba większość.
Ludzi zainteresowanych tymi urządzeniami można podzielić generalnie na 3 grupy:

  • takich którzy nie znają się na tym zupełnie- tacy nie złożą płytki czy będzie w technologii SMT czy THT, szukają oni pomocy innych i tutaj nic nie poradzimy, chyba że będzie oferowana jednak gotowa czujka
  • ludzi którzy się na tym znają i wiedzą co robią, ci z SMD problemów raczej nie mają (są wyjątki ale sporadyczne)
  • tzw "składaczy" którzy nie koniecznie mają pojęcie o działaniu urządzenia, ale potrafią złożyć go na podstawie dokumentacji, zdjęć etc. Co ciekawe też wcale nie jest tak źle z SMD, na początku były płacze, ale później ludzie się przekonali i dają sobie radę z montażem powierzchniowym. Zdarzają się nierzadko przypadki że ktoś się chwali że pierwszy raz lutował SMD i od razu jest to układ w gęstym rastrze z kilkudziesięcioma wyprowadzeniami
Sam jestem autorem jednego z projektów, miejscami dość gęsto upakowane elementy, rozmiar nawet 0604, poszło "do ludzi" kilkadziesiąt płytek jak na razie nikt się nie skarżył że upalił układ podczas lutowania, czy nie dał rady polutować. Więc gorąco zachęcam do przejścia jednak na SMT.



Cytat: gaballus w 19 Październik 2011, 22:07
Nie napięcie jest problemem... wyprowadzeń od tuby spokojnie mogę dotknąć i nic nie poczuję - 10 MOhm oporu ogranicza prąd tak bardzo... można to zintegrować i zalać żywicą wtedy nikogo nie popieści chyba że wystąpi awaria. Na pewno będzie dużo bezpieczniej niż teraz co nam już wytknięto na forum projektu - user z USA.

Ach ci delikatni Amerykanie  ;)
(sorry nie mogłem się powstrzymać :) )

kotfryc

gaballus widzę że jesteś zwolennikiem SMD  ;D ale ja jakoś nie widzę realnych korzyści które by za tym przemawiały... zależy jakim się jest składaczem...  elektroniką zajmowałem się ostatni raz kilkanaście lat temu - głównie składałem, ale też miałem trochę ciekawych projektów na kącie. Teraz trochę wróciłem z powodu tego projektu i powiem Ci ręka już nie ta, polutuję SMD, ale jest większe ryzyko że coś spierdzielę... Także z mojej perspektywy to po prostu niczego nie ułatwia, a utrudnia. Co innego produkcja na większą skalę... Ale nie mnie o tym decydować... (można też opracować po prostu drugą wersję SMD, ludzie sami wybiorą co chcą :) )

Szopler


gaballus

Po przeczytaniu ostatnich wpisów o ekspedycji Czarnobyl, gdzie dane były wysyłane nie na bieżąco a po pewnym czasie przyszła do głowy pewna myśl (aż dziwne że wcześniej się nie pojawiła :) )
Dorzucić RTC podtrzymywane bateryjką jak na komputerowych płytach głównych, te układy są dość tanie, komunikują się często po I2C więc nie powinno być z nimi problemu.
I idealnie by było wtedy gdyby każda próbka miał znacznik czasu i położenia (oczywiście jeśli "próbkujący" zgodzi się na zapisywanie znaczników położenia).

Troll81


krzyszp



Należę do drużyny BOINC@Poland
Moja wizytówka